استاد محمّد تقی دیاری بیدگلی / 27 بهمن 1397
عنوان درس: فقه القرآن یا آیات الاحکام یا احکام القرآن. بررسی برخی از آیات الاحکام به صورت تطبیقی
سرفصل ها:
تعاریفی درباره فقه القرآن
پیشینه و جایگاه
نقش پیامبر و اهل بیت
تقسیمات
الفاظ و اصطلاحات کاربردی در تشریع
عناوین فقهی قرآن
شیوه قرآن در بیان احکام نوشته مرح
ماخذشناسی و کتابشناسی
گزینش بعضی آیات در موضوعات مربوط به احکام عبادی و خانوادگی و حدود و دیات
منابع:
آیات الاحکام که بعد ها به بازپژوهی فقه قرآنی تغییر عنوان یافت نوشته محمّد فاکر میبدی منبع اصلی این درس می باشد که باید تهیه شود. ساختار و فصول دیده شود و موضوعی انتخاب شود و یک تحقیق کلاسی درباره یکی از محور های فقه القرآن نوشته شود: شامل مباحث تاریخی یا آیات یا مبانی و یا روش تفسیر آیات الاحکام. هفته آینده موضوع ارائه شود.
منابع مهم فقهی شیعه:
شرایع الاسلام نوشته مرحوم محقق حلی
جواهر نوشته علامه محمد حسن نجفی که شرح شرایع است
اللمعه الدمشقیه نوشته شهید اول و شرح آن نوشته شهید ثانی
العروه الوثقی نوشته شیخ محمد کاظم یزدی
تحریر الوسیله نوشته امام خمینی
مفهوم و کاربرد قرآنی فقه: آیات قرآن کریم و نیز در کل دین اسلام شامل سه بخش عمده می باشند: اعتقادیات، اخلاقیات و احکام عملی. تفقه در کاربرد قرآنی هر سه بخش را شامل می شود.
مبحث آیه نفر که مبنای استخراج قاعده حجیت خبر واحد است و درباره معنای آن تعابیر مختلفی وجود دارد. از جمله این که پس از ماجرای غزوه تبوک و نزول آیاتی مشتمل بر نکوهش منافقین و متخلفین مسلمانان جدیت زیادی به شرکت در غزوات پیدا کردند و حتی در جنگ هایی که خود پیامبر حاضر نبودند هم همگی شرکت می کردند. اینجا بود که این آیه نازل شد تا سفارش کند همه به جنگ نروند و گروهی در مدینه بمانند تا از پیامبر احکام و معارف را بیاموزند و وقتی دوستانشان از جنگ بازگشتند به آن ها بیاموزند.
فقه در اصطلاح: فقه القرآن یعنی استنباط احکام شرعی از آیات قرآنی.
