استاد عزّت الله مولائی نیا / 27 بهمن 1397
سرفصل ها:
1- اثبات وجود خداوند از منظر قرآن کریم: در آیات قرآن کریم برای اثبات قرآن کریم به فطرت توجّه داده شده است. هر انسانی در بدو تولّد یگانه پرست است. امّا در ادامه گاهی پدر و مادر او را دوگانه پرست یا چندگانه پرست می کنند. در حقیقت انسان در بدو تولّد با تکیه بر فطرت خود خدا را درک می کند. اما محیط رو را از این نقطه تعادل دور می کند. همه خداجو هستند اما در خدایی که پیدا می کنند متفاوت می شوند. اصل خداجویی آموزشی نیست و در سرشت انسان قرار دارد. حنافت یعنی فطرت گرایی و جنافت یعنی فطرت گریزی.
2- اقسام توحید
3- شرک از از منظر قرآن کریم، اقسام آن، زمینه های آن و پیامد های آن
4- بررسی مسئله توّسل، زیارت قبور و سوگند دادن به خداوند
5- بررسی مسئله شفاعت و اقسام آن
منابع:
1- جزوه
2- تفسیر موضوعی قرآن کریم آیت الله جوادی آملی
3- پیام قرآن جلد 3 آیت الله مکارم شیرازی
4- الالهیّات آیت الله سبحانی
5- آیین وهابیّت آیت الله سبحانی
تبیین تفسیر موضوعی: کتاب تقسیمات تفسیری 23 صفحه را به تبیین تفسیر موضوعی اختصاص داده است. یکی از مطالب بیان شده در این بخش این است که تفسیر ترتیبی مقدّمه تفسیر موضوعی می باشد. تفسیر ترتیبی می تواند طبق ترتیب نزول یا ترتیب مصحف باشد. تفسیر ترتیبی و تفسیر موضوعی هیچ کدام به تنهایی نمی توانند هدف قرآن کریم را محقّق کنند. بلکه باید تلفیقی از هر دو روش بکار گرفته شود. این روشی است که سیّد قطب و علّامه طباطبایی بکار گرفته اند. هر سوره ای شخصیّتی مستقل دارد که آن را از سایر سوره ها متمایز می کند. یعنی هر سوره اهداف و اغراضی متمایز و مستقل از سایر سوره ها دارد. آیات گاهی به هم وابسته هستند. مثل آیات محکم و متشابه که آیات متشابه در کنار آیات محکم قابل تفسیر هستند. تفسیر موضوعی به بیانی همزاد قرآن کریم است. در سیره اهل بیت علیهم السّلام هم به وفور تفسیر آیات قرآن به توسّط آیات دیگر قرآن دیده می شود.
سه فرق عمده بین تفسیر موضوعی و ترتیبی:
1- در تفسیر ترتیبی مدلول آیات و نظر قرآن کریم به صورت جامع ادّعا نمی شود ولی در تفسیر موضوعی نظر و و مدلول قرآن بیان می شود.
2- در تفسیر ترتیبی ابعاد مختلف یک آیه دیده می شود نه یک موضوع.
3- در تفسیر ترتیبی طیف گسترده ای از مباحث مطرح می شود که تنوّع بالایی دارد بر خلاف تفسیر موضوعی.
تاریخ تفسیر موضوعی:
گفته شده سیّد جمال الدّین اسد آبادی پایه گذار تفسیر رسمی موضوعی است که بعد ها شاگردان او از جمله شیخ محمّد عبده آن را ادامه دادند. البته این روش در بحار الانوار دیده می شود ولی نه به صورت رسمی.
